Kazachstan lekko oddala się od Moskwy? Polityka duetu Nazarbajew-Tokajew
Zdaniem amerykańskiego portalu Diplomat Kazachstan oddala się od Moskwy na rzecz zacieśniania współpracy regionalnej z czterema sąsiadami – Kirgistanem, Uzbekistanem, Tadżykistanem i Turkmenistanem.
Według ekspertów brytyjskiego centrum badawczego Chatham House, zbliżający się do 80 urodzin Nazarbajew opuszczając fotel prezydenta nie zrobił tego bez zaplanowanego scenariuszu na przyszłość kraju. Pierwszy prezydent zdawał sobie sprawę, że brak takiego scenariusza na wypadek jego odejścia skończyłby się chaosem inwestycyjnym, konfliktami wewnątrz elit, a nawet być może rozpadem systemu politycznego, budowanego przez ostatnie dziesięciolecia. By tego uniknąć Nazarbajew wyznaczył na swojego następcę Kasym – Żomarta Tokajewa –zachowując przy tym istotne wpływy. Eksperci podkreślają, że duet „Nazarbajew-Tokajew” znacznie przyczynił się do odczuwalnego wzrostu współpracy w regionie; wskazuje to, że władze Kazachstanu są nastawione na zacieśnianie regionalnego dialogu.
Niektórzy analitycy odnotowują „zauważalne” rozbieżność Nur-Sułtanu (stolica Kazachstanu (była Astana) z politycznymi działaniami moskiewskiego Kremla – który coraz mocniej zmierza w stronę polityki neokolonialnej . Jako przykład eksperci podają Euroazjatycki Związek Gospodarczy, w którym zdecydowanie dominuje Rosja, co Kazachstan raczej zniechęca Rezultatem tego jest fakt, coraz mocniejszego koncentrowania się Kazachstanu na regionalnych inicjatywach na terenie Azji Środkowej.
Analitycy podkreślają w tym kontekście także nową politykę Uzbekistanu odkąd u władzy znalazł się Szawkat Mirzijojew (2016 r.) . Taszkent (stolica Uzbekistanu), zdaniem analityków wygrywa na tym, że doszło tam do otwartej zmiany władzy.
Eksperci zauważają jednak, że w dłuższej perspektywie ( np. po ostatecznym odejściu Nazarbajewa z życia politycznego) Uzbekistan może nawet stworzyćzagrożenie dla pozycji Kazachstanu, jako regionalnego lidera. Uzbeków jest dwa razy więcej niż Kazachów, prócz tego kraj ten ma większy rynek oraz dobrze rozwinięty sektor przemysłowy, jest także regionalnym liderem jeżeli chodzi o bezpieczeństwo.
Jednocześnie, zdaniem autorów artykułu, w krajach Azji Środkowej, łącznie z najbardziej izolującym się Turkmenistanem, „rośnie zrozumienie, że pogłębianie regionalnej wymiany handlowej jest korzystne dla wszystkich stron, zwłaszcza biorąc pod uwagę ograniczenia związane z problemami gospodarczymi Rosji”,
Wg . amerykańskiego portalu, mające ostatnio miejsce wzmacnianie relacji Kazachstanu z Uzbekistanem oznacza początek współpracy regionalnej jako całości.Np. 2018 r. handel między państwami Azji Środkowej wzrósł o 35 procent w porównaniu z rokiem poprzednim.
Co prawda, jak zauważają autorzy tekstu, mimo tego optymistycznego sygnału wymiana handlowa Kazachstanu z państwami Azji Środkowej na razie stanowi mniej niż 5 procent całego obrotu handlowego i nie da się jej porównać z danymi dotyczącymi handlu Kazachstanu z Rosją, Chinami i Europą..
Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
