Spekulacje na temat konfliktu między prezydentem Sadyrem Żaparowem, a potężnym szefem bezpieczeństwa Kamczybekiem Taszyjewem zaczęły się niemal natychmiast po tym, jak długoletni przyjaciele doszli do władzy w wyniku protestów powyborczych w październiku 2020 roku. Gdy po jesiennych wyborach w kraju zapanował chaos, Taszyjew i jego sojusznicy naciskali na uwolnienie Żaparowa z więzienia, gdzie ten odsiadywał wyrok za porwanie ludzi. Od tego czasu Taszyjew był regularnie widywany razem z Żaparowem, śmiano się nawet z tego i nazywano go „Pierwszą Damą”

Napięcia w tandemach politycznych nie są nowym zjawiskiem. Kiedy prezydent Rosji Władimir Putin i jego sojusznik Dmitrij Miedwiediew zamienili się stanowiskami w latach 2008-2012, układ na chwilę popsuła walka o agendę polityczną. Niemniej jednak para premier-prezydent słynęła ze wspólnej  gry w badmintona i jazdy na nartach wodnych, co pomagało  w publicznej demonstracji jedności.

Żaparow i Taszyjew zamiast tego oddali się ulubionej regionalnej rozrywce, mianowicie odpoczynkowi na łonie natury. 23 lipca ich zdjęcia w dresach opublikował Otkurbek Rachmanow, którego portal informacyjny 24.kg zidentyfikował jako członka obozu Taszyjewa.

Wpis Rachmanowa informujący o harmonii między politykami pojawił się po tym, jak kilku działaczy wyraziło obawy dotyczące istnienia dwóch równoległymi źródeł władzy. Punktem spornym jest projekt ustawy zainicjowany przez Żaparowa, który reguluje status ministrów gabinetu. W projekcie znalazła się poprawka, sugerująca, że ministrom nie wolno prowadzić śledztw bez zgody prezydenta. Taki wpis  nałożyłyby ograniczenia na Taszyjewa i jego Państwowy Komitet Bezpieczeństwa Narodowego (znany jako GKNB), który w ostatnich tygodniach zatrzymał kilku polityków.

Poseł Żanar Akajew oświadczył, że ustawa jest forsowana z uwagi na dwóch ludzi posiadających władzę, a nie dla dobra systemu. 22 lipca Tilek Toktagazijew, znany działacz młodzieżowy, który przez krótki czas był ministrem rolnictwa przed lutową zmianą gabinetu, wezwał prezydent i szefa służby bezpieczeństwa do porzucenia rozgrywek politycznych,  grożących paraliżem rządu.

Już w czerwcu Żaparow wydawał się podcinać Taszyjewowi skrzydła, kiedy rozwiązał służbę antykorupcyjną, tworząc nową instytucję, która będzie się zajmowała zwalczaniem korupcji – Antykorupcyjną Radę Biznesu. Ma ona działać pod bezpośrednią kontrolą Żaparowa. Wyglądało to na znaczący postęp, biorąc pod uwagę, że  ten kto kontroluje walkę z korupcją w Kirgistanie, ma wolną rękę w eliminowaniu przeciwników. Taszyjew zasugerował jednak, że zmiana zaproponowana przez prezydenta została źle zrozumiana i ,że inny departament GKNB nadal będzie badał ważne sprawy politycznie, w tym te dotyczące nadużycia władzy.

Jakkolwiek złe są obecnie relacje obu polityków,  logika wymaga  trzymania się razem. Ich tandem czerpie część swojej siły z uwarunkowań regionalnych. Polityczną bazą Taszyjewa jest południe kraju.  Gdyby Żaparow, mieszkaniec północy, miał zwolnić szefa służby bezpieczeństwa, zaryzykowałby wsparciem wpływowych południowców, którzy postrzegają Taszijewa jako swój pomost do centrum.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium