Po 20 latach sporów Łotwa otworzyła archiwa KGB. Agentem był metropolita Łotewskiej Cerkwi Prawosławnej

22-12-18 Promocja 0 comment

20 grudnia Archiwum Narodowe Łotwy otworzyło dostęp do części dokumentacji KGB, tak zwanych „teczek Czeka”, tj. listy agentów.

Lista jest już  dostępna na stronie archiwum w postaci plików PDF (kgb.arhivi.lv). Dokumenty zostały opublikowane w zeskanowanej formie, czyli główna część plików jest w języku rosyjskim, a tekst w nich jest pisany ręcznie.

Akta agentów KGB w Łotewskiej SRR (w sumie 10612 kart) zostały opublikowane w porządku alfabetycznym. Zawierają nazwiska agentów aktywnych do końca  lat 80. KGB wprowadził do tego  archiwum także informacje o osobach, które planowały opuścić ZSRR oraz  nazwiska ewentualnych kandydatów do rekrutacji, w razie wojny czy innej  nieprzewidzianej sytuacji.

Wśród dokumentów są również  akta   „niezależnych agentów KGB” tj. osób, które dobrowolnie współpracowały ze służbami ,  w transporcie, zakładach przemysłowych, a także poszczególnych instytucjach Ministerstwa Obrony. To archiwum  jest najmniejsze i zawiera 75 kart. Tacy współpracownicy nie mieli  własnego pseudonimu, ale byli oznaczani skrótem składającym się z pierwszych liter  imienia, nazwiska i imienia ojca.

Po publikacji archiwum,  łotewskie, ukraińskie i rosyjskie media od razu zwróciły  uwagę na akta obywatela Aleksandra Iwanowicza Kudriaszowa, urodzonego w 1939 r., który został zwerbowany w 1982 roku i otrzymał operacyjny pseudonim „Czytelnik”. Chodzi o  obecnego prawosławnego metropolitę Rygi i całej Łotwy, Aleksandra. Łotewska Cerkiew Prawosławna jest autonomiczną  jednostką Patriarchatu Moskiewskiego.

Co ciekawe, pułkownik KGB Aleksander Iszczenko, który zwerbował łotewskiego metropolitę, po rozpadzie ZSRR otrzymał  dziesiątki przedmiotów kościelnych od różnych duchownych. Po rozpoczęciu przeciwko niemu dochodzenia sądowego uciekł jednak do Londynu.

W aktach KGB  znalazły się także dokumenty ks. Ioanna Mirolubowa, byłego staroobrzędowca (Łotwa to jedno z ich centrów), który otrzymał święcenia kapłańskie i przeszedł do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W Patriarchacie Moskiewskim został  Sekretarzem Synodalnej Komisji ds. Staroobrzędowców i Jednolitości (od 2005),

W archiwum ujawniono  również  akta szeregu  innych księży prawosławnych, mniej – katolickich i ewangelickich.

Spory o otwarcie archiwów KGB na Łotwie trwały od dziesięcioleci. Zakłada się, że na początku lat dziewięćdziesiątych najcenniejszą część archiwum wywieziono do Moskwy.

Źródło: DELFI Žinios, Lietuvos rytas, DELFI.lv, Eesti Rahvusringhääling

Opracowanie BIS — Biuletyn Informacyjny Studium