Sąsiedni Afganistan znalazł się w centrum uwagi prezydentów Uzbekistanu i Turkmenistanu, którzy spotkali się w tym tygodniu w Taszkencie. Prezydenci obu państw przedstawili wspólne stanowisko w sprawie konieczności ustanowienia relacji z rządem talibów. To odróżnia te dwa kraje od innego środkowoazjatyckiego sąsiada Afganistanu, Tadżykistanu, który przyjął talibów chłodno.

„Współpraca Turkmenistanu i Uzbekistanu na kierunku afgańskim może przynieść tylko korzyść w kwestiach normalizacji sytuacji politycznej w tym kraju, odbudowy gospodarki oraz włączenia Afganistanu w system regionalnych i globalnych powiązań gospodarczych” – powiedział prezydent Turkmenistanu, Gurbanguły Berdymuchamedow.

„Bezpieczeństwo regionu w dużej mierze zależy od tego, jak będą się rozwijały wydarzenia w Afganistanie” – oświadczył z kolei gospodarz spotkania, Szawkat Mirzijojew.

Jego uwagi wskazują na  obawy Taszkentu, że przejęcie władzy przez talibów opóźni współpracę regionalną, szkodząc ambitnym planom Uzbekistanu, by stać się centrum całego regionu Azji Środkowej. Mirzijojew oświadczył również, że Uzbekistan i Turkmenistan są gotowe do udzielenia wszelkiej możliwej pomocy ludności Afganistanu.

Żadne z tych państw oficjalnie nie uznało rządu talibów, ale obaj jasno dają do zrozumienia, że przedkładają zaangażowanie nad izolację. I tak w zeszłym miesiącu Mirzijojew wezwał do odmrożenia aktywów Afganistanu w zagranicznych bankach.

Z kolei retoryka Tadżykistanu wobec talibów jest wyraźnie wroga. Na spotkaniu z sekretarzem generalnym ONZ Antonio Guterresem w tym tygodniu minister spraw zagranicznych Sirożiddin Muchriddin powtórzył stanowisko oficjalnego Duszanbe, że Tadżykistan uzna jedynie rząd, który obejmuje wszystkie grupy polityczne i etniczne w Afganistanie.

Mirzijojew i Berdymuchamedow rozmawiali także o powiązaniach handlowych między swoimi krajami, które były skłócone, dopóki Mirzijojew nie doszedł do władzy pięć lat temu i nie zmienił wcześniejszych chłodnych stosunków Uzbekistanu z sąsiadami.

W ciągu ostatnich trzech lat obroty handlowe pomiędzy Uzbekistanem i Turkmenistanem potroiły się, osiągając 527 milionów dolarów w 2020 r. w porównaniu do 177 milionów dolarów w roku 2017. Prezydenci zobowiązali się podwoić tę kwotę do 1 miliarda dolarów w nadchodzących latach.

Przywódcy podpisali też umowy o uproszczeniach wizowych dla przedsiębiorców i osób mieszkających na terenach przygranicznych. O całkowitym zrezygnowaniu z uciążliwego reżimu wizowego na razie nie było mowy.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium