W długo oczekiwanym wyroku w sprawie Gruzja przeciwko Rosji, Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka uznała, że Rosja naruszyła kilka artykułów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w związku z wojną w 2008 roku. Mowa między innymi o naruszeniu prawa do życia, naruszenia zakazu tortur, prawa do wolności i bezpieczeństwa, prawa do swobodnego przemieszczania się, a także naruszenia obowiązku współpracy z sądem.

Gruzja wniosła sprawę do ETPC w sierpniu 2008 roku, zaraz po zakończeniu wojny. Trybunał w Strasburgu przyjął skargę w grudniu 2011 roku, rozpoczynając rozprawy oraz zajmując się analizą dowodów, zeznań i ekspertyz dopiero w czerwcu 2016 roku.

Sędziowie szesnastoma głosami do jednego orzekli, że Rosja jest odpowiedzialna za łamanie praw człowieka na terytoriach Abchazji i Osetii Południowej od dnia 12 sierpnia 2008 roku. „Obecność Rosji i zależność władz w Osetii Południowej i Abchazji od Federacji Rosyjskiej wskazują, że w dalszym ciągu istnieje «realna kontrola» nad Osetią Południową i Abchazją” – stwierdzono w orzeczeniu.

Jednocześnie Trybunał uznał, że Rosja nie ponosi odpowiedzialności za naruszenia popełnione przez abchaskie i południowoosetyjskie siły zbrojne podczas aktywnej fazy walk od 8 do 12 sierpnia. Tym samym Trybunał zadecydował, że konieczne jest oddzielenie wydarzeń, które miały miejsce podczas aktywnej fazy działań wojennych (od 8 do 12 sierpnia 2008 roku) od tych, które miały miejsce po zawieszeniu broni.

Sąd zasugerował również, że Gruzja rozpoczęła wojnę na tle „stale rosnących napięć, prowokacji i incydentów między dwoma krajami”.

„W nocy z 7 na 8 sierpnia 2008 roku gruzińskie siły zbrojne przeprowadziły atak artyleryjski na miasto Cchinwali, administracyjną stolicę Osetii Południowej. (…) Od 8 sierpnia 2008 roku rosyjskie wojska lądowe dokonały inwazji na Gruzję, przekroczyły granice Abchazji i Osetii Południowej, a następnie wkroczyły do sąsiednich regionów, nad którymi jurysdykcja Gruzji nie była sporna” – napisano  w orzeczeniu Trybunału.

W sumie Trybunał podtrzymał większość zarzutów Gruzji wobec Rosji.

Trybunał oskarżył rosyjskie władze o odpowiedzialność za „politykę tolerancji” w kwestii zabijania cywilów, grabieży i palenia domów należących do etnicznych Gruzinów w Osetii Południowej i na innych obszarach zajętych przez wojska rosyjskie podczas wojny.

ETPC uznał również odpowiedzialność Rosji za działania władz Osetii Południowej, które skutkowały nieludzkim i poniżającym traktowaniem „około 160 gruzińskich cywilów” w tymczasowym areszcie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Osetii Pd.

Wg Trybunału Rosja jest także odpowiedzialna za uniemożliwienie etnicznym Gruzinom przesiedlonym w wyniku konfliktu powrotu do swoich domów po wojnie (do wyznaczonej daty 23 maja 2018 roku, kiedy to miały odbyć się pierwsze przesłuchania w sprawie).

Trybunał stwierdził również, że Rosja nie przeprowadziła śledztwa w sprawie naruszeń praw człowieka popełnionych zarówno podczas wojny, jak i po jej zakończeniu.

Jednocześnie Trybunał odrzucił inne oskarżenia Gruzji, w tym zarzuty dotyczące grabieży i niszczenia szkół oraz bibliotek, a także zastraszania etnicznych gruzińskich uczniów i nauczycieli, naruszające prawo do nauki.

Źródło: oc-media.org, sova.news

Opracowanie: BIS – Biuletyn Informacyjny Studium