„Wielki Projekt”. Konferencja upamiętniająca Unię hadziacką.

18-09-18 Promocja 0 comment

W dniu 16 września 2018 w Hadziaczu, w 360 rocznicę zawarcia Unii Hadziackiej odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona tym wydarzeniom, zatytułowana „Wielki Projekt”. Najwybitniejsi znawcy tematu spotkali się, by wspólnie omawiać historię stosunków między Rzeczpospolitą Obojga Narodów a Kozackim Wojskiem Zaporoskim. Konferencja zorganizowana była przez Studium Europy Wschodniej, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Kijowie oraz władz miasta Hadziacz.

Polska delegacja udała się na Ukrainę dzień wcześniej, 15 września, by upamiętnić dwa inne, niezwykle symboliczne miejsca. Pierwszym z nich były Kruty, gdzie 100 lat temu, 30 stycznia 1918 studenci i uczniowie ukraińscy w nierównej walce starali się bronić stacji kolejowej przed oddziałem armii bolszewickiej. Te dramatyczne wydarzenia upamiętnia memoriał, przy którym dyrektor Jan Malicki zapalił symboliczny znicz, wyrażając tym samym głęboki szacunek i należną pamięć dla poległych tam, młodych patriotów ukraińskich. Z Krut delegacja udała się do miasta Konotop, na przedpolach którego 8 lipca 1659 wojska kozackie, wspierane przez Polaków i Tatarów odniosły spektakularne zwycięstwo nad wojskami Cesarstwa Rosyjskiego.

16 września o godzinie 9:00, w budynku rady miejskiej rozpoczęła się konferencja naukowa, w której oprócz naukowców i dyplomatów uczestniczyli także najwyżsi przedstawiciele miasta Hadziacz. Konferencję otworzył dyr. Jan Malicki cytując pierwsze zdania „Potopu” Henryka Sienkiewicza. Doskonałe wystąpienia polskich i ukraińskich specjalistów wywołały żywą dyskusję poświęconą nie tylko historii, ale także obecnym stosunkom polsko-ukraińskim. Podczas konferencji omówiono także możliwość współpracy pomiędzy miastami Hadziacz i Stary Sącz, która może pozytywnie wpłynąć nie tylko na ich rozwój, ale też zacieśni polsko-ukraińskie relacje.

Po pierwszej części konferencji nastąpiło uroczyste otwarcie wystawy „Ugoda Hadziacka 1658–2018” autorstwa płk. Tadeusza Krząstka. Autor osobiście zaprezentował zgromadzonym bardzo bogaty, skrupulatnie zgromadzony materiał faktograficzny, czym wywołał ich żywe zainteresowanie. Wystawa jest obecnie prezentowana także w innych ukraińskich miastach.

Po prezentacji wystawy delegaci z Polski i Ukrainy udali się do położonego nieopodal Hadziacza Czerwonego Kuta, gdzie 360 lat temu zawarto Unię Hadziacką. Na miejscu władze Hadziacza zorganizowały uroczystość w stylu ludowym, która oddawała nastrój tych dni. Licznie zgromadzeni mieszkańcy byli dowodem na to, że pamięć o Unii czy też Ugodzie Hadziackiej jest silnie zakorzeniona w społeczności lokalnej. Podczas uroczystości nastąpiło odsłonięcie pomnika w symboliczny sposób przedstawiającego narody, które wchodziły w skład Rzeczpospolitej Trojga Narodów. Po zakończeniu uroczystości odbyła się druga część konferencji zwieńczona niezwykle interesującą dyskusją.

Unia Hadziacka pokazała, że możliwa jest przyjaźń między Polakami, Ukraińcami i Litwinami oparta na równości, szacunku i wzajemnym zrozumieniu. Pielęgnowanie pamięci o tych wydarzeniach jest szczególnie ważne dziś, gdy wzajemne, międzynarodowe relacje nie raz wystawiane są na ciężką próbę.