Na Piątym Szczycie Kaspijskim w Aktau prezydenci państw Kaspijskiej Piątki podpisali Konwencję o Statusie Prawnym Morza Kaspijskiego – historyczny dla regionu dokument, nad którym prace prowadzono od 22 lat.

Swoje podpisy pod Konwencją złożyli przywódcy: Rosji – Władimir Putin, Azerbejdżanu – Ilham Aliew, Kazachstanu – Nursułtan Nazarbajew, Turkmenistanu – Gurbanguly Berdimuhamedow oraz Iranu – Hasan Rouhani.

Zgodnie z tekstem konwencji, główny obszar powierzchni wody Morza Kaspijskiego pozostaje we wspólnym użytkowaniu stron, a dno ma być  podzielone przez państwa nadbrzeżne na działki na  drodze wzajemnego porozumienia, w oparciu o prawo międzynarodowe. Transport wodny, rybołówstwo, badania naukowe i budowa rurociągów będą odbywać się zgodnie z zasadami ustalonymi przez wszystkie strony, a duże projekty morskie realizowane będą z uwzględnieniem czynników ekologicznych.

Ponadto, w dokumencie została zawarta klauzula o niedopuszczeniu do wkroczenia na obszar Morza Kaspijskiego sił zbrojnych innych państw. Podkreślono także, że za utrzymanie bezpieczeństwa na morzu i zarządzanie jego zasobami odpowiedzialni będą sygnatariusze konwencji.

Łącznie w tracie szczytu podpisano siedem dokumentów: Konwencję o Statusie Prawnym Morza Kaspijskiego, Protokół o Współpracy w Zwalczaniu Terroryzmu na Morzu Kaspijskim, Protokół o Współpracy w Zwalczaniu Przestępczości zorganizowanej na Morzu Kaspijskim, Umowę Międzyrządową Państw Basenu  Morza Kaspijskiego w sprawie Handlu i Współpracy Gospodarczej, Umowę Międzyrządową  Państw Basenu  Morza Kaspijskiego o Współpracy  Transportowej , Umowę o Zapobieganiu  incydentom na Morzu Kaspijskim, a także Protokół o Współpracy Służb Granicznych.

Tym samym, zdaniem ekspertów, na szczycie w Aktau zakończyła się era sporów prawnych dotyczących działalności gospodarczej  w basenie Morza Kaspijskiego. Kwestia ustalenia statusu prawnego Morza Kaspijskiego stała się problemem po rozpadzie ZSRS. Szczególne trudności wiązały się z probemem uznania akwenu  za jezioro bądź morze, których status regulują różne przepisy prawa międzynarodowego. Stanowiło to poważną przeszkodę w budowie Gazociągu Transkaspijskiego, mogącego dostarczać gaz z Turkmenistanu, po dnie morskim i przez Azerbejdżan do Europy.

W trakcie szczytu ustalono także, że dla pogłębienia relacji gospodarczych oraz realizacji postanowień ww. dokumentów powołane zostanie Kaspijskie Forum Ekonomiczne, którego pierwsze spotkanie  odbędzie w 2019 r. w Turkmenistanie.

Źródło: vestikavkaza.ru

Opracowanie: BIS – Biuletyn Informacyjny Studium