Równo 100 lat temu, 9 marca 1918 r., został przyjęty tzw. II Uniwersał Statutowy „Do narodów Białorusi”. W dokumencie proklamowano powstanie Białoruskiej Republiki Ludowej.

„W czasie I wojny światowej, która zburzyła  potężne kraje, obudziła się do życia Białoruś. Po trzech i pół wiekach niewoli naród białoruski mówi całemu światu , że żyje i będzie żył. Wielkie Zebranie Ludowe – Kongres Wszechbiałoruski 5–17 grudnia 1917 r., myśląc o losach Białorusi, przyjął na jej ziemiach system republikański” – czytamy w preambule do II Uniwersału Statutowego.

W dokumencie Komitetu Wykonawczego Rady Kongres znalazło się 8 punktów, z których pierwszy uznawał powstanie Białorusi jako Republiki Ludowej „w granicach liczebnej przewagi narodu białoruskiego” .

W ogłoszonym 9 marca dokumencie gwarantowano wolność słowa, prasy, zgromadzeń, protestów, wolność sumienia, nietykalność cielesną osoby.

Mniejszości  otrzymały „prawa do autonomii narodowej” i „równe prawa do używania wszystkich języków narodów Białorusi”.

Dokument znosił  prywatną własność ziemi, która miała zostać przekazana bezpłatnie tym, którzy na niej pracują. Lasy, jeziora i zasoby naturalne zostały uznane za własność Białoruskiej Republiki Ludowej. W republice wprowadzono 8-godzinny dzień pracy.

Nierozwiązany pozostał kluczowy problem –  niepodległość proklamowało  państwo, które było jeszcze częścią Imperium Rosyjskiego. Tego aktu dokonano w III Uniwersale Statutowym, który 25 marca tegoż roku proklamował niepodległość.

Sowieccy historycy przez długie lata uważali BRL za twór „burżuazyjnych nacjonalistów”. Współcześni Białorusini  po raz pierwszy mogli zapoznać się z tekstem Statutów BRL w marcu 1990 roku, na łamach gazety „Swaboda”.

Źródło: Nasza Niwa, Biełta, BiełaPAN, Biełorusskij Partizan

Opracowanie BIS — Biuletyn Informacyjny Studium