25 stycznia miliony ludzi w całej Azji Środkowej zostałypozbawione prądu w wyniku poważnej awarii technicznej.

W Uzbekistanie, najbardziej zaludnionym kraju regionu, przerwa w dostawach prądu miała miejsce w Taszkencie, Samarkandzie, Bucharze, Kokandzie, a nawet na dalekim zachodzie kraju, w Nukus. Ucierpiała również stolica Kirgistanu, Biszkek, a także południowe miasta, takie jak Osz i Dżalalabad. Stolica handlowa Kazachstanu, Ałmaty, oraz miasta na południu kraju także zostały bez prądu.

Urzędnicy ds. energetyki z trzech krajów, które są połączone sowiecką siecią energetyczną, powiedzieli, że trwają prace nad przywróceniem dostaw energii. Nie było natomiast zgody co do przyczyny awarii.

Praca lotnisk i metra w Kazachstanie oraz Uzbekistanie została zawieszona po utracie zasilania. Klienci największych dostawców usług telefonii komórkowej w Kazachstanie, Kirgistanie i Uzbekistanie zgłaszali utratę połączeń. Szpitale musiały polegać na generatorach, aby zapewnić działanie niezbędnego sprzętu.

Skala przerwy w dostawie prądu ponownie skupiauwagę na trwałości tego, co pozostało z sowieckiego systemu elektroenergetycznego Azji Środkowej, znanego również jako CAPS. Sieć powstała w latach 70. XX wieku i połączyła wszystkie pięć republik sowieckich Azji Środkowej.  Powodem współzależności wszystkich republik był fakt, że kraje górskie, takie jak Tadżykistan i Kirgistan, były w stanie w niektórych częściach roku wytwarzać energię elektryczną z energii wodnej w ilościach przekraczających ich własne potrzeby. Prądwysłany do bardziej uprzemysłowionych republik, takich jak Kazachstan i Uzbekistan, był następnie zwracany w  innych porach roku. System działał sprawnie, gdy wszystkie republiki odpowiadały przed Moskwą, koordynacja szybko jednak osłabła po odzyskaniu przez te kraje niepodległości. Słaba koordynacja przerodziła się później w kłótnie o uczciwą dystrybucję zasobów wodnych i stopień wykorzystania energii elektrycznej przepływającej przez sieć w poszczególnych krajach.

Turkmenistan wycofał się z sieci w 2003 roku, a Tadżykistan poszedł w jego ślady w roku 2009, pozostawiając pozostałe państwa w często niewygodnym układzie.

Ministerstwo Energetyki Uzbekistanu wskazuje, że początek ogólnoregionalnego blackoutu miał miejsce w Kazachstanie. Zdaniem uzbeckich urzędników przerwa w dostawie prądu w Ałmaty, Szymkencie, Tarazie, Turkiestanie oraz innych regionach Kazachstanu wywołała efekt domina, powodując przerwy w dostawach kluczowych producentów energii elektrycznej w Uzbekistanie i Kirgistanie. Kazachska państwowa firma energetyczna na razie nie skomentowała tych doniesień.  

26 stycznia mieszkańcy regionu zaczęli informować o przywróceniu dostaw prądu.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium