Masowy napływ uchodźców wojennych do Polski, jak i powrót części ukraińskich mężczyzn w celu wsparcia obrony swojego kraju, istotnie wpłynął na statystyczny profil obywateli Ukrainy przebywających nad Wisłą. Jednocześnie, niezmiennie wysoki jest wskaźnik związany z aktywizacją zawodową ukraińskich obywateli w Polsce. Świadczą o tym wyniki IV edycji badania „Obywatele Ukrainy w Polsce i na polskim rynku pracy. Nowe wyzwania i perspektywy” przeprowadzonego przez Platformę Migracyjną EWL, Fundację EWL i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego, które zostały opublikowane 11 maja.

Badanie pokazało, że 67% przebywających w Polsce obywateli Ukrainy stanowią kobiety. W porównaniu z wynikami z 2021 roku struktura płci respondentów uległa istotnej zmianie – niemal dwukrotnie zmalał odsetek mężczyzn.

 – Obecnie większość przebywających w Polsce obywateli Ukrainy to kobiety z dziećmi, które często pracują̨ poniżej swoich kwalifikacji. Słabsza znajomość́języka polskiego oraz trudności w dostosowaniu się̨ do nowych warunków życia i pracy stanowią̨ wyzwanie dla wielu migrantów uchodźczych w Polsce, ale także dla polskich pracodawców – uważa Andrzej Korkus, prezes Platformy Migracyjnej EWL.

Na uwagę zasługuje fakt, że zdecydowana większość, bo aż 78% przebywających w Polsce obywateli Ukrainy podjęło zatrudnienie w naszym kraju. Biorąc pod uwagę istotny udział w tej grupie uchodźców wojennych, wskaźnik należy uznać za niezmiernie wysoki, wskazujący na dojrzałość polskiej gospodarki i rynku pracy.

W porównaniu do poprzedniego badania niemal dwukrotnie obniżył się odsetek ukraińskich obywateli, wykonujących pracę w Polsce zgodną z ich kwalifikacjami. W grudniu 2021 roku niemal 68% respondentów deklarowało, że zajmuje stanowiska odpowiadające ich kompetencjom, zaś w 2023 roku odsetek ten wyniósł jedynie 35%.

Jednym z podstawowych elementów, który zwiększa szansę na lepsze wykorzystanie kwalifikacji w ramach polskiego rynku pracy, jest znajomość języka, a ta jest gorsza w badanej grupie, niż miało to miejsce 2 lata temu. Wedle deklaracji, z 46% do 35% zmalał odsetek obywateli Ukrainy,  znających język polski na dobrym i bardzo dobrym poziomie.

Badanie także pokazało, że niemal dwie trzecie obywateli Ukrainy (64%) planuje wrócić z Polski do swojej ojczyzny w bliższej lub dalszej perspektywie. Przy czym, odsetek respondentów deklarujących chęć pozostania w Polsce na dłużej zmalał w porównaniu do 2021 roku z 62% do 40%.

– Należy jednakże pamiętać, że są to obecnie tylko deklaracje. Tak naprawdę przyszłość pokaże, czy po zakończeniu wojny, większość uchodźców wojennych przebywających w Polsce podejmie decyzje o powrocie na Ukrainę, czy też większość będzie raczej dążyć do sprowadzenia swoich rodzin do Polski – dodaje dyrektor Studium Europy Wschodniej Jan Malicki.

Badanie wśród obywateli Ukrainy przebywających w Polsce odbyło się w dniach 4–13 marca 2023 roku za pomocą wywiadów bezpośrednich F2F. Wywiady zostały przeprowadzone w języku ukraińskim na próbie liczącej łącznie N=500 dorosłych obywateli Ukrainy, zarówno migrantów przedwojennych, jak i uchodźców wojennych. Kwestionariusz badania został opracowany przez Platformę Migracyjną EWL oraz Studium Europy Wschodniej UW z wykorzystaniem części pytań zgłoszonych przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, Urząd do Spraw Cudzoziemców i Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.

Źródło: EWL i Studium Europy Wschodniej

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium