„Wewnątrz  białoruskiego egzarchatu [kościoła prawosławnego Moskiewskiego Patriarchatu] ujawniły się dwie tendencje, które polaryzują społeczność prawosławną na Białorusi. Z jednej strony widać wzmocnienie frakcji proreżimowej, antyzachodniej, antyliberalnej, reprezentowanej przez zaledwie kilku, ale za to  wpływowych, hierarchów. Przeciwstawia się im, szerokie grono osób duchownych i świeckich, które nie są w żaden sposób zinstytucjonalizowane” –  czytamy w najnowszej analizie iSANS poświęconej pozycji kościołów podczas protestów na Białorusi. 

Jak podkreślają eksperci, wierzący kościołów, w tym prawosławnego, aktywnie włączyli się w ruch protestu oraz krytykę działań reżimu, co wstrząsnęło Łukaszenką i „doprowadziło do tak bezprecedensowych represji ze strony władz, jak pospieszna wymiana zwierzchnika Białoruskiej Cerkwi Prawosławnej (dalej — BCP) metropolity Pawła, oraz odmowa wpuszczenia do kraju zwierzchnika Kościoła Rzymskokatolickiego na Białorusi abp.Tadeusza Kondrusiewicza”. Następnie, reżim stosował groźby wobec prawosławnego duchownego Uładzimira Drabyszeǔskiego i księdza katolickiego Wiaczasława Barka, a także szefa Synodalnego Wydziału Informacyjnego BCP Siarhieja Lepina i biskupa pomocniczego diecezji mińsko-mohylewskiej kościoła rzymskokatolickiego Juryja Kasabuckiego.

„We wrześniu 2020 r. nowy zwierzchnik BCP metropolita Beniamin znalazł się między dwoma ośrodkami, które już się w tym Kościele ukształtowały” – czytamy. — „Pierwszy,  to potężny ośrodek reprezentowany przez ks. Fiodora Pownego,  pozostającego cały czas blisko reżimu Łukaszenki. W lipcu 2020 r. Powny był głównym rzecznikiem BCP w telewizji rządowej, gdzie tłumaczył, że patriotyzm to  wsparcie dla reżimu, chwalił Łukaszenkę i krytykował Cichanoǔską oraz  ostrzegał przed jakimikolwiek akcjami ulicznymi. Drugim, jest mały ośrodek oddolny, którego wybitnym przedstawicielem pozostaje  Dźmitry Kunicki. Jest to absolwent filozofii, pracownik naukowy w Instytucie Filozofii Narodowej Akademii Nauk, autor wielu artykułów publicystycznych, poświęconych potrzebie ochrony tradycyjnych wartości rodzinnych, krytykuje  księży bliskich narodowej idei i publicznie wypowiadających się na temat obecnych wydarzeń. Jest to dziwak o  ambicjach szarej eminencji, jego teksty są pełne antysemityzmu, odniesień do różnych teorii spiskowych, wizerunków demonów przelatujących nad Mińskiem.

Mimo znaczącej różnicy między tymi dwoma ośrodkami (np. orientacja Pownego opowiada się za niezależnością od Moskwy,  przeciwko prorosyjskiemu Kunickiemu), łączy je poparcie dla reżimu Łukaszenki. Obaj liderzy, każdy na swój sposób, walczą z kręgami i jednostkami, które w białoruskim prawosławiu w ostatnich miesiącach  podniosły głos przeciw fałszerstwom, przemocy i represjom reżimu, stanowiąc trzecią,  nieformalną, ale  liczną grupę.

Jedną z osób, najbardziej krytykowanych przez obie pierwsze grupy, jest przewodniczący Synodalnego Departamentu Informacyjnego BKP Siarhiej Lepina, który  na Facebooku  potępił  zniszczenie pomnika ku czci zamordowanego Ramana Bandarenki. Zanim na ten wpis zareagowała administracja Łukaszenki, rzecznika BCP skrytykował Powny na swoim kanale YouTube – w typowym stylu propagandysty: bez wymieniania nazwiska Lepina, ale odwołując się do wpisu na Facebooku. Mimo, że wielu duchownych BCP ostro zareagowało zarówno na zabójstwo Romana Bondarenko, jak i zniszczenie jego pomnika, to właśnie Lepin, ze względu na swoją oficjalną pozycję w Białoruskiej Cerkwi zwrócił szczególną uwagę władz.

Lepin, a także biskup katolicki Juryj Kasabucki 18 listopada otrzymali oficjalne ostrzeżenie z Prokuratury Generalnej o niedopuszczalności naruszania prawa (chodziło o ekstremizm i podżeganie do nienawiści), a tydzień później obu odwiedzili funkcjonariusze Komitetu Śledczego. Lepinowi grozi teraz powtórzenie losu jednego z jego poprzedników – archimandryty Aleksego Szynkiewicza, który został usunięty ze stanowiska dziesięć lat temu” – czytamy w analizie.

Źródło: iSans

Opracowanie BIS — Biuletyn Informacyjny Studium