Mieszkańcy Uzbekistanu zamarzają w swoich domach w związku z ogromnym niedoborem energii podczas najostrzejszej zimy od pół wieku. W tym samym czasie Uzbecy próbują znaleźć odpowiedź na pytanie czy rząd eksportuje gaz, który mógłby zasilać ciepłownie i pompować ciepło do domów?

Urzędnicy są nieugięci i twierdzą, że Taszkent nie wysyła cennego towaru za granicę. „Cały eksport gazu, w tym eksport do Chin, został w 100% wstrzymany” – powiedział Bechzot Narmatow, szef firmy transportowej Uztransgaz, kiedy publiczne oburzenie z powodu przerw w dostawie prądu gwałtownie wzrosło i gdy arktyczne temperatury dotarły do Uzbekistanu. Dodał również, że eksport gazu, którego większość trafia do Chin, nie zostanie wznowiony, dopóki sytuacja w kraju się nie ustabilizuje.

Agencja Statystyczna Uzbekistanu podała, że kraj w grudniu nie wyeksportował żadnego  zero gazu do Chin. Jednak chińskie statystyki mówią co innego. Z danych celnych Pekinu wynika, że w zeszłym miesięcy Chiny importowały uzbecki gaz o wartości 40,1 miliona dolarów.  Dane celne odzwierciedlają jedynie wartość pieniężną, a nie ilość gazu. 

Ta rażąca rozbieżność została ujawniona przez niezależną agencję informacyjną Gazeta.uz w raporcie opartym na  analizie oficjalnych statystyk. Nie był to pierwszy raz, gdy strona informowała o różnicach między danymi z obu krajów. Redakcja wskazywała na dysproporcje również w listopadzie, kiedy Chiny zgłosiły otrzymanie uzbeckiego gazu o wartości 114,2 miliona dolarów, prawie trzykrotnie więcej niż 39,6 miliona dolarów  zgłoszonych przez Taszkent.

Minister energetyki Żurabek Mirzamachmudow tłumaczył, że w swoich statystykach Chiny uwzględniają również opłaty tranzytowe pobierane przez Uzbekistan za przesyłanie gazu z Turkmenistanu. 

Jednak z wyliczeń Gazeta.uz wynika, że to wyjaśnienie nie tłumaczy  wszystkich rozbieżności. Redakcja zaznacza, że gdyby uwzględnić opłaty tranzytowe, chińskie dane dotyczące importu gazu z Uzbekistanu byłyby zawsze wyższe niż dane uzbeckie dotyczące eksportu, ponieważ Turkmenistan eksportował gaz co miesiąc. Ale tak nie jest: w zeszłym roku przez  pięć miesięcy Uzbekistan zgłaszał eksport większej ilości gazu niż Chiny podawały w swoich statystykach. 

W ciągu ubiegłego roku chińskie statystyki pokazały, że Chiny importowały więcej niż eksportował Uzbekistan. Ta różnica wynosiła nieco ponad 159 milionów dolarów, czyli 18%. Agencja Statystyczna Uzbekistanu wyjaśnia, że była to całkowicie „normalna, naturalna sytuacja”, biorąc pod uwagę różnice w  statystykach między różnymi krajami. Aby to zilustrować, opublikowała tabelę przedstawiającą różnice w danych dotyczących handlu gazem między USA a Meksykiem.

Taszkent zobowiązał się do całkowitego zaprzestania eksportu gazu do 2025 roku, aby skierować więcej paliwa dla krajowej produkcji energii, a także dla przemysłu petrochemicznego. Zaistniała sytuacja po raz kolejny pokazała, jak kryzys energetyczny tej zimy, najpoważniejszy od lat, podkopuje zaufanie społeczne do administracji prezydenta Szawkata Mirzijojewa. 

Źródło: Eurasianet 

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium