64-letni Szawkat Mirzijojew wszedł w drugą kadencję swojej prezydentury z pomysłem na reformę konstytucyjną. 24 maja pracę zaczęła 45-o osobowa komisja konstytucyjna. Wśród  jej członków są prawodawcy, senatorowie, przedstawiciele wszystkich regionów Uzbekistanu, przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, prawnicy, politolodzy i eksperci z innych dziedzin. Komisji przewodniczy pierwszy wiceprzewodniczący izby niższej  parlamentu Akmal Saidow.  

Od czasu dojścia do władzy w 2016 roku Mirzijojew starał się zdystansować od autorytarnych skrajności swojego nieżyjącego poprzednika Islama Karimowa. Największą zmianą był koniec pracy przymusowej przy zbiorach bawełny w kraju. Zlikwidował także gospodarkę planową Karimowa i zliberalizował rynek medialny. Niemniej jednak każdy, kto miał nadzieję, że Mirzijojew może całkowicie zerwać z przeszłością, raczej się rozczarał. Akmel Saidow, wysoko postawiona marionetka epoki Karimowa, jest symbolem tej ciągłości i stagnacji, wolnego od opozycji systemu politycznego.

W dniu powołania komisji Saidow skarżył się, że obywatele sceptyczni wobec retoryki reform konstytucyjnych byli wprowadzani w błąd przez „dwóch lub trzech mało wykształconych geniuszy” z mediów społecznościowych. Stwierdził również, że nowa komisja będzie potrzebowała obsługi prasowej, aby zjednoczyć społeczeństwo i skierować je we właściwym kierunku. 

Jak dotąd ustawodawcy z obu partii inicjujących reformę zaprezentowali tylko  bardzo ogólne, niejasne pomysły, ledwo uzasadniające postulowanązmianę. Farhod Zainijew z partii Milli Tilkanisz powiedział, że ustawie zasadniczej Uzbekistanu powinno znaleźć się sformułowanie, że jest to „państwo społeczne”. Jego kolega Ilchom Abdullajew przekonywał, że reforma powinna zagwarantować prawa młodzieży jako budowniczych nowego Uzbekistanu. Propozycje te pokrywają się z propozycjami Mirzijojewa z grudnia, kiedy przedstawił dziewięć punktów „konstytucji odpowiadającej wymogom epoki”. 

Po pierwsze, jego zdaniem, konieczne jest zastąpienie dotychczasowej formuły „państwo – społeczeństwo – osoba” nową: „osoba – społeczeństwo – państwo” . Po drugie, w procesie reform gospodarczych głównym kryterium powinno być zabezpieczenie interesów człowieka. Po trzecie, potrzebna jest konstytucyjna konsolidacja roli i statusu instytucji społeczeństwa obywatelskiego. Po czwarte, w ustawie zasadniczej trzeba określić konstytucyjne podstawy rozwoju instytucji rodziny, przekazywania przyszłym pokoleniom tradycyjnych wartości ludzkich i dalszego umacniania harmonii międzyetnicznej w kraju. Po piąte, aby w pełni zapewnić prawa i interesy młodych ludzi, należy zapewnić realizację polityki młodzieżowej, kompleksowe wsparcie młodych ludzi. Ich prawa i obowiązki powinny znaleźć odzwierciedlenie w konstytucji państwa. Po szóste, zdaniem prezydenta, nadszedł czas, aby zasada „Nowy Uzbekistan to państwo społeczne” została uznana za normę konstytucyjną. Po siódme, w celu poprawy skuteczności obecnego systemu ochrony praw człowieka, konstytucja powinna także uwzględniać kwestie przeciwdziałania pracy dzieci, rzetelnej ochrony praw osób niepełnosprawnych oraz osób starszych. Po ósme, obecnie wiele krajów rozwiniętych, biorąc pod uwagę globalne zmiany klimatyczne, wprowadza do swoich konstytucji specjalne sekcje środowiskowe. Po dziewiąte, wskazane jest utrwalenie na poziomie konstytucyjnym rozwoju przedszkoli, szkół, szkolnictwa wyższego i nauki.  

Źródła: Eurasianet, Gazeta.Uz

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium