Władzy Turkmenistanu są niezadowolone z opinii, że kraj ten jest opresyjnym miejscemdo życia dla kobiet, wygłoszonej 6 listopada podczas Powszechnego Przeglądu Okresowego w Radzie Praw Człowieka ONZ. Wiceminister spraw zagranicznych WepaChadżijew na konferencji prasowej w Aszchabadzie starał się jeden po drugim obalić zarzuty stawiane jego krajowi. Nie jest prawdą, stwierdził, że kobietom zabrania się prowadzenia pojazdów. Wręcz przeciwnie, według raportu agencji prasowej TASS, w ciągu ostatnich trzech lat około 10 000 kobiet uzyskało prawo jazdy. Mimo to portal informacyjny Turkmen.news z siedzibą w Amsterdamie relacjonując przebieg obrad Powszechnego Przeglądu Okresowego zacytował Geldimyrata Welijew, który wypowiadał się w imieniu turkmeńskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, potwierdzając, że uprawnienia do prowadzenia pojazdów dla kobiet rzeczywiście w pewnym momencie zostały tymczasowo zawieszone po tym, jak stwierdzono, że wiele z nich jeździ bez prawa jazdy. Wielijew powiedział, że po zakończeniu działań mających na celu rozwiązanie tego problemu zakaz został zniesiony. Turkmen.news zauważyło ponadto, że w 2018 roku władze zaprzestały wydawania kobietom nowych praw jazdy lub przedłużania tych, które wygasły. Kilka lat później grupa około 30 mieszkańców Aszchabadu zorganizowała protest przed siedzibą policji drogowej. Sprzeciw ten został szybko stłumiony, ale pod koniec 2020 roku zaczęto selektywnie, w sposób arbitralny, ponownie wydawać prawa jazdy. Jednak latem 2022 roku przepisy ponownie zaostrzono. Do końca 2022 roku kobiety ubiegające się o wydanie pozwolenia były proszone o przedstawienie aktów małżeństwa, zaświadczeń od pracodawców lub pism od władz dzielnicowych potwierdzających odpowiedni skład ich rodzin.

Inne zarzuty wytoczone podczas Powszechnego Przeglądu Okresowego dotyczyły ograniczenia prawa kobiet do noszenia „współczesnych” ubrań oraz używania kosmetyków i biżuterii. Eurazjatycka Koalicja na rzecz Zdrowia, Praw, Płci i Różnorodności Seksualnej z siedzibą w Tallinie stwierdziła, że chociaż „mężczyznom i kobietom zapewniono równe prawa i możliwości… pełny udział kobiet w procesie decyzyjnym jeszcze nie został zapewniony.” Chadżijew hurtowo odrzuca te wszystkie zarzuty. Powiedział dziennikarzom, że w Turkmenistanie nie obowiązuje żaden konkretny dres kod i że kobiety mogą swobodnie wybierać strój. Wiarygodność tych zapewnień nieco podważa widok młodych kobiet powszechnie uczestniczących w wydarzeniach publicznych w jednolitych, tradycyjnych szatkach. Jednak tytułem złagodzenia należy powiedzieć, że wielu turkmeńskich mężczyzn jest ograniczonych podobnymi standardami. Odnosząc się do braku uczestniczenia w życiu publicznym, Chadżijew stwierdził, że to także jest nieprawdą i że kobiety są aktywne w parlamencie,rządzie, administracji regionalnej i organach ścigania. To również jest  wprowadzająca w błąd przesada. Instytucjonalnie być może najważniejszą osobą w kraju jest Dunjagozel Gulmanowa, która od kwietnia 2023 roku pełni funkcję przewodniczącej niższej izby parlamentu, ale jest to rola nieistotna, gdyż legislatura nie ma realnychuprawnień. Pozostali członkowie wszystkich władz to mężczyźni.

xxx

17 listopada w Aszchabadzie odbyło się międzyrządowe spotkanie Iranu i Turkmenistanu. Oficjalna agencja informacyjna Iranu, IRNA, podała, że wydarzenie to zaowocowało transakcjami o wartości 900 milionów dolarów. Dokładnie chodzi o dwie oferty: projekt budowy drogi o wartości 550 milionów dolarów oraz budowa linii elektroenergetycznej o wartości 340 milionów dolarów. Zorganizowane przy okazjiforum biznesowe miało na celu wygenerowanie większej liczby takich transakcji, choć na niewątpliwie skromniejszą skalę. Według doniesień w spotkaniu wzięło udział około 80 przedstawicieli turkmeńskiego sektora prywatnego.

Iran umacnia swoją rolę pośrednika w wysiłkach Turkmenistanu na rzecz poszerzenia bazy odbiorców gazu ziemnego. Zapoczątkowała to trójstronna wymiana gazowa Azerbejdżan-Iran-Turkmenistan, która rozpoczęła się w 2021 roku. Ostatnio niemalzakończono prace nad umową na dostawy do Iraku 9 miliardów metrów sześciennych turkmeńskiego gazu rocznie przez okres pięciu lat. Gaz ma być dostarczany do Iraku w ramach umowy swapowej z Iranem. W przemówieniu na forum biznesowym, które odbyło się 18 listopada, minister spraw zagranicznych Raszid Meredow powiedział, że Turkmenistan jest gotowy do dalszego zwiększania eksportu gazu na drodze takich porozumień swapowych.

O innym wektorze handlu dyskutowano 15 listopada.  W Aszchabadzie zebrali się wówczas urzędnicy kolejowi z Azerbejdżanu, Gruzji, Kirgistanu, Turcji, Turkmenistanu i Uzbekistanu na konsultacje w sprawie międzynarodowej multimodalnej trasy transportowo-tranzytowej nazwanej CASCA+. (Litery tego akronimu oznaczają Azję Środkową, Kaukaz Południowy i Anatolię, natomiast znak + najwyraźniej oznacza, że każdy inny kraj zainteresowany przystąpieniem może to zrobić). Jak wynika z relacji turkmeńskich mediów państwowych, od chwili powstania tej inicjatywy w 2019 roku trasą tą przewieziono prawie 30 000 kontenerów. Planuje się, że tylko w tym roku tym samym korytarzem zostanie przewieziona podobna liczba kontenerów.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium