Zanieczyszczenia ropociągu „Drużba”, kolejne ograniczenia wprowadzone na import białoruskiej żywności do Rosji, sytuacja wokół byłego ambasadora rosyjskiego w Miński Michaiła Babicza – wszystko to wywołało kolejne  napięcia w, i bez tego nienajlepszych, stosunkach białorusko-rosyjskich – pisze białoruska gazeta „Zautra twajoj krainy”.

– W marcu oraz kwietniu Białoruś i Rosja nie zbliżyły się do rozwiązania  żadnego z problemów. Wręcz przeciwnie, do już istniejących doszły nowe”, mówi dyrektor think tanku „Dialog Miński” Jewgienij Prejgerman.

Zdaniem ekspertów pogorszenie stosunków wynika przede wszystkim z faktu, że Białoruś  traci znaczenie jako sojusznik Rosji.

– Po upadku ZSRS zależność Rosji od Białorusi w sektorze transportu ropy i gazu była nie mniejsza niż Białorusi od Rosji. To było wąskie „gardło”, które pozwalało na zarabianie pieniędzy – mówi Waleria Kostiugowa z „Naszej opinii”.

W latach 90.i na początku 2000 r. udział Białorusi w tranzycie rosyjskiej ropy na Zachód wynosił prawie 40%, jednak od 2002 r. Rosja zaczęła rozwijać alternatywne szlaki  dostaw do Europy, a udział Białorusi zaczął stopniowo maleć. W rezultacie w 2019 r. spadł do 15,7%.

„Wcześniej Białoruś mogła liczyć na lepsze warunki cenowe, ale wraz z każdą alternatywną rurą i zmniejszeniem udziału Białorusi w tranzycie, nasza wartość jako sojusznika malała” – mówi Kostiugowa.

Znaczenie Białorusi dla Rosji spada także w innych obszarach. Na przykład w sferze militarnej Białoruś nie ma już takiej wartości dla Federacji Rosyjskiej, jak wcześniej.

„Białoruski potencjał wojskowy kurczy się, obiekty wojskowe się starzeją” – powiedział koordynator „Mińskiego Dialogu” Denis Meljancow, zauważając, że po budowie dwóch stacji radarowych wczesnego ostrzegania w obwodzie kaliningradzkim podobna stacja w białoruskich Hancewiczach praktycznie straciła na znaczeniu.

„Po wydarzeniach ukraińskich Rosja co roku rozmieszcza nowe obiekty i bazy wojskowe, jest coraz mniej uzależniona od białoruskich sił zbrojnych” – dodaje Meljancow.

Jednocześnie terytorium samej Białorusi, jej położenie geograficzne nadal ma dla Rosji znaczenie. Białoruś jest ważna zarówno z punktu widzenia łączności z Kaliningradem jak i dostępu do  krajów bałtyckich w przypadku konfliktu zbrojnego.

Mimo to, zdaniem ekspertów, trwające procesy są nieodwracalne. Przy czym, spadek wartości Białorusi jako sojusznika Moskwy, nie tylko prowadzi do zmniejszenia rosyjskich dotacji, ale także daje większą swobodę.

– Otwiera nowe perspektywy dla kraju. Białoruś może uczestniczyć w prawie wszystkich zachodnich projektach. Ograniczmy zależność od Federacji Rosyjskiej i budujmy z nią relacje na naprawdę równych warunkach – apeluje Waleria Kostiugowa.

Problem w tym, że  Rosja wyciągnęła wnioski z wydarzeń ukraińskich i nie chce wypuścić  Białorusi ze swojej strefy wpływów. Właśnie z tym, wg analityków, związana jest niedawna aktywacja prorosyjskich źródeł informacyjnych oraz prorosyjskich  ruchów i organizacji  na Białorusi.

Źródło: Nasza Niwa, Biełta, BiełaPAN, Biełorusskij Partizan

Opracowanie BIS — Biuletyn Informacyjny Studium