Chiny są największym światowym konsumentem węgla, z kolei sąsiedni Kazachstan posiada największe na świecie złoża węgla. Wcześniej nie dochodziło do dużych transakcji między obu krajami, głównie dlatego, że transport węgla koleją jest kosztowny. Jednak wkrótce może się to  zmienić.

Ciągłe przerwy w dostawach prądu spowodowane brakiem węgla zagrażają gospodarce Chin. Przyczyną są zamknięte łańcuchy dostaw, boom konsumpcyjny po COVID-19 oraz cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Pekin także przeliczył się, nakładając w zeszłym roku nieformalny zakaz na produkty z Australii, jednego z największych dostawców węgla. Powodem było wezwanie Canberry do niezależnego dochodzenia w sprawie pochodzenia koronawirusu.

Elektrownie z wschodniej chińskiej prowincji Zhejiangotrzymały w tym tygodniu pierwszą dostawę kazachskiego węgla. Trasa dostaw nie była optymalna. Kazachstan pozbawiony dostępu do morza najpierw wysłał surowiec drogą lądową do rosyjskiego portu nad Morzem Czarnym. Stamtąd 136 000 ton węgla wyruszyło w 30-dniową 15 000-kilometrową podróż do Zhejiangu.

Ilość węgla, którą Chiny kupują od Kazachstanupozostaje swego rodzaju tajemnicą. Dane, które obie strony podają do statystyk międzynarodowego handluONZ, różnią się miedzy sobą. Podczas, gdy w 2016 roku Kazachstan zgłosił wysyłkę 28 500 ton węgla do Chin, Chiny podały, że otrzymały tylko 10 500 ton. W 2019 roku, ostatnim, za który dostępne są dane statystyczne, Kazachstan poinformował ONZ, że sprzedał Chinom 39000 ton węgla; Chiny natomiast oświadczyły, że kupiły 150 000 ton

Politolog Piotr Swoik jest skłonny wierzyć w wyższe liczby, wyjaśniając, że kazachscy urzędnicy celni od lat „bawią” się danymi dotyczącymi sprzedaży towarów do Chin. Z jednej strony mają różne metody rozliczania grup towarowych. Z drugiej w służbie celnej panuje korupcja i przemyt. Transparency Kazakhstan, lokalny oddział międzynarodowej organizacji antykorupcyjnej, również zgłaszał takie rozbieżności w danych dotyczących handlu z innymi krajami, informując o korupcji w agencji celnej.

Jest jedna rzecz, co do której dane się zgadzają: kazachski węgiel to kropla w morzu chińskich potrzeb, Pekin według Międzynarodowej Agencji Energetycznej w 2019 roku importował 308 milionów ton, trzykrotność całkowitej produkcji Kazachstanu.

Dla Kazachstanu, który stara się odejść od przyczyniającego się do globalnego ocieplenia paliwa, kryzys sąsiada stwarza nowe możliwości. Na razie 90%węgla wydobywanego w Kazachstanie jest wykorzystywane w kraju, gdzie jest sprzedawany po cenach regulowanych przez państwo, o jedną trzecią niższych od cen eksportowych.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium