2020 rok w Azji Środkowej był bogaty w przewroty, afery korupcyjne, represje, klęski żywiołowe oraz konflikty etniczne. Niemniej to pandemia koronawirusa pozostawi największe ślady w regionie w kończącym się roku. Rozpowszechnienie koronawirusa w krajach Azji Środkowej pozwoliło autorytarnym reżimom na dalsze  ograniczenia praw i wolności obywateli w swoich krajach.

Gdy Kirgistan, Uzbekistan i Kazachstan walczyły z pandemią Covid-19, władze tadżyckie twierdziły, że koronawirus ominął Tadżykistan. Dopiero 30 kwietnia, przed oficjalną wizytą delegacji Światowej Organizacji Zdrowia, Tadżykistan poinformował o pierwszych 15 przypadkach koronawirusa. Turkmenistan nadal upiera się, że w kraju nie zarejestrowano żadnego przypadku zachorowania na Covid-19, a nakaz noszenia masek usprawiedliwia złym stanem powietrza.

Gospodarki regionu odczuły również ekonomiczne skutki pandemii. Tadżykistan zależny od przekazów pieniężnych od swoich obywateli pracujących zagranicą walczył o przetrwanie, ponieważ suma przekazywanych pieniędzy drastycznie się zmniejszyła. Turkmenistan wykorzystuje policję do rozpędzania kolejek pod państwowymi sklepami, gdzie mieszkańcy kraju mogą kupić ograniczone zapasy taniej żywności. Ze względu na sytuację gospodarczą proces wprowadzenia reform w Uzbekistanie się spowolnił. Istnieją również obawy, że pomoc zagraniczna udzielona krajowi zostanie rozkradziona. Uzbekistan eksportuje tak dużo gazu, że mieszkańcy kraju muszą oszczędzać na ogrzewaniu, a restauracje – na gotowaniu.

Na początku października w Kirgistanie odbyła się niezaplanowana zmiana władzy. W sfałszowanych wyborach parlamentarnych partie lojalne wobec prezydenta zdobyły podejżaną większość. Pokojowe protesty zostały szybko przejęte przez agresywnie nastawionych młodych mężczyzn, którzy uwolnili z więzienia Sadyra Żaparowa, skazanego wcześniej za porwanie.  W kilka dni Żaparow przejął władzę i planuje wystartować w przedterminowych wyborach prezydenckich. Protestom wyborczym towarzyszyła fala przemocy wobec chińskich przedsiębiorców, która osłabiła wielomiesięczną kampanię Biszkeku na rzecz umorzenia długów wobec Chińskiej Republiki Ludowej.

W lutym na południu Kazachstanu doszło do konfliktu etnicznego. Niewielka społeczność dungan padła ofiarą pogromów ze strony uzbrojonych grup Kazachów. Dziesiątki zabitych, około 170 rannych, 25 zniszczonych domów prywatnych, ponad 40 samochodów oraz około 30 placówek komercyjnych. Tysiące osób uciekło przez granicę do Kirgistanu.

Na początku maja w Uzbekistanie zawaliła się tama, pozbawiając dziesiątki tysięcy ludzi domów. Kilka lat temu budowę tamy nadzorował ówczesny premier Uzbekistanu, Szawkat Mirzijojew.

Źródła: Eurasianet, BBC

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium