Azja Środkowa

Wychodzą na jaw szczegóły dotyczące szeregu porozumień podpisanych między państwami Azji Środkowej a Chinami na marginesie międzynarodowego spotkania z okazji 10. rocznicy Inicjatywy Pasa i Szlaku. Służba prasowa prezydenta Kazachstanu podała, że podczas pobytu Kasyma-Żomarta Tokajewa w Chinach w połowie października podpisano 30 dokumentów handlowych o wartości szacunkowej 16,54 miliarda dolarów, w tym umowy inwestycyjne i handlowe, umowy o transferze technologii, otwarciu linii kredytowych. Być może najważniejsza transakcja ma na celu pięciokrotne zwiększenie przepustowości Transkaspijskiego Międzynarodowego Szlaku Transportowego (TITR) do 500 000 kontenerów rocznie. Tokajew zauważył, że „około 85% całego lądowego ruchu tranzytowego z Chin do Europy odbywa się przez Kazachstan” i dodał, że na rozwój autostrad w ciągu 15 lat zostanie przeznaczonych 35 miliardów dolarów. Według oficjalnych informacji w ciągu trzech lat kraj planuje budowę kolejnych 1300 kilometrów nowych torów kolejowych.

Uzbecki przywódca Szawkat Mirzijojew ogłosił po  spotkaniu z Xi w Pekinie, że chińskie inwestycje w Uzbekistanie w ostatnich latach wzrosły pięciokrotnie. Wyraził także nadzieję na zwiększenie rocznych obrotów handlowych do 20 miliardów dolarów. Na spotkaniu omawiano potencjalne i priorytetowe projekty z zakresu metalurgii orazelektrotechniki. Uzbekistan i Chiny podpisały również kilka porozumień, chociaż ich szczegółów nie podano. Na przykład Ministerstwo Energetyki Uzbekistanu i Chińska Państwowa Administracja Energetyczna zobowiązały się pracować dla dalszego wzmacniania współpracy w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. Uzbeckie Ministerstwo Technologii Cyfrowych oraz chińskie Ministerstwo Przemysłu i Informatyzacji wyraziły także chęć współpracy w zakresie łączności infrastruktury, budowy sieci komunikacyjnych, 5G, bezpieczeństwa sieci, technologii informacyjno-komunikacyjnych. Tymczasem China Southern Power Grid International i Uzbekhydroenergo JSC podpisały umowę o wartości ponad 1 miliarda dolarów na budowę elektrowni wodnej Jukori Pskem o mocy 600 megawat.

Prezydent Gurbanguły Berdymuchamedow przewodniczył delegacji Turkmenistanu na spotkaniu ze stroną chińską. W Pekinie podpisał mocno nagłośnione, ale pozbawione treści porozumienia, jak na przykład niejasno sformułowany pakt o współpracy technicznej i gospodarczej. Oficjalny chiński dziennik China Daily opublikował analizę, z której wynika, że prace nad czwartą linią (linią D) gazociągu Chiny–Azja Środkowa, łączącego Turkmenistan z Chinami przez inne państwa Azji Środkowej, idą pełną parą.Przewiduje się, że po ukończeniu czwartej linii zwiększy się roczna zdolność eksportu gazu ziemnego o 30 miliardów metrów sześciennych.

Kazachstan

Dane opublikowane przez Ministerstwo Gospodarki Narodowej Kazachstanu pokazują, że obroty handlowe Kazachstanu i Chin w okresie styczeń-sierpień 2023 roku wyniosły 19 miliardów dolarów, co stanowi 23-procentowy wzrost w porównaniu z tym samym okresem w poprzednim roku. Jednak wzrost ten był dosyć jednostronny : eksport z Kazachstanu do Chin wyniósł 9 miliardów dolarów, czyli o 2,1% w porównaniu z tym samym okresem 2022 roku. Import do Kazachstanu z ChRL wyniósł ogółem 10 miliardów dolarów, co oznacza wzrost o 49,5% z roku na rok. Aby skomplikować sytuację, Jiang Wei, Konsul Generalny Chińskiej Republiki Ludowej w Ałmaty, podał zupełnie inne dane. Odnosząc się do chińskich statystyk za ten sam ośmiomiesięczny period, Jiang oszacował dwustronną wymianę handlową na 25,23 miliarda dolarów.Eksperci ekonomiczni uważają, że rozbieżności w danych statystycznych są powiązane z przemytem i korupcją.

Po uczestniczeniu w wydarzeniach w Pekinie w połowie października, prezydent Tokajew udał się do najbardziej wysuniętej na zachód chińskiej prowincji Xinjiang, gdzie spotkał się z szefem regionalnego oddziału  Partii Komunistycznej Ma Xingrui. Według oficjalnych relacji rozmowy skupiały się na rozwijaniu handlu i turystyki. Xinjiang jest epicentrum ciągłych represji wobec mniejszości muzułmańskich, w tym etnicznych Kazachów. Na graniczącą z Kazachstanem prowincję przypadało także ponad 40% całkowitego handlu Chin z Kazachstanem w pierwszej połowie 2023 roku. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Kazachstanu ogłosiło, że 10 listopada wejdzie w życie dwustronne porozumienie w sprawie 30-dniowego ruchu bezwizowego między Kazachstanem a Chinami.

Uzbekistan

Chiny są jak dotąd największym partnerem handlowym Uzbekistanu w 2023 roku. Uzbecka rządowa agencja statystyczna, publikując dane za pierwsze trzy kwartały, wyceniła dwustronną wymianę handlową w tym okresie na 9,45 miliarda dolarów, co oznacza wzrost o 36,2% w porównaniu z tym samym okresem 2022 roku. Eksport do Chin w tym czasie wyniósł 1,85 miliarda dolarów, a import przekroczył 7,59 miliarda USD. W rankingu handlu za Chinami znajduje się Rosja, która odnotowała obrót na poziomie 7,03 miliarda dolarów, co oznacza wzrost o 6% z roku na rok. Kazachstan był trzeci z 3,22 miliardami dolarów, co oznacza spadek o 1,5% w porównaniu z 2022 rokiem.

Tadżykistan

Rosyjska agencja informacyjna TASS podaje, że Tadżykistan i Chiny podpisały porozumienie o przeprowadzaniu ćwiczeń antyterrorystycznych co najmniej raz na dwa lata. Jednym z celów określonych w dokumencie jest zwiększenie poziomu spójności organów dowodzenia i kontroli w zarządzaniu specjalnymi formacjami antyterrorystycznymi.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium