Międzynarodowa organizacja Freedom House podkreśliła w swoim corocznym raporcie, że we wszystkich krajach Azji Środkowej następuje spadek poziomu demokracji i umacnianie się reżimów autorytarnych. Freedom House tradycyjnie ocenia sytuację w 29 krajach Europy Środkowej, Bałkanów i Eurazji, które kiedyś były zdominowane przez ideologię komunistyczną.Jednocześnie brane są pod uwagę takie kryteria, jak  demokratyczne rządy, proces wyborczy, społeczeństwo obywatelskie, niezależne media i korupcja. Sytuacja z poziomem demokracji oceniana jest na siedmiostopniowej skali, gdzie 7 to ocena najwyższa, a 1 – najniższa.

Za ostatni rok wskaźniki wszystkich państw regionu w Indeksie Demokracji obniżyły się:

– Kirgistan — z 1,75 do 1,68 pkt.

– Kazachstan — z 1,36 do 1,32 pkt;

– Uzbekistan — z 1,25 do 1,21 pkt;

– Tadżykistan — z 1,11 do 1,04 pkt;

– Turkmenistan z wynikiem w 1 punkt znajduje się na samym dole rankingu. Zdaniem analityków w tym kraju prawie nie widać oznak demokracji.

Freedom House zwraca uwagę na umacnianie się „błędnego koła autorytaryzmu” w krajach Azji Środkowej, którego przyczyną jest koncentracja władzy w jednych rękach, ignorowanie niezadowolenia ludności oraz brutalne tłumienie protestów. „Elity rządzące tymi krajami przez dziesięciolecia gromadziły bogactwa i władzę, co doprowadziło do powszechnego niezadowolenia społecznego. <…> Protesty są postrzegane jako zagrożenie dla reżimu. Zamiast bezpośrednio zgłębiać przyczyny demonstracji, władze próbują stłumić zamieszki masowymi zatrzymaniami, torturami, a nawet zabójstwami” – czytamy w raporcie. Podkreśla się, że w ubiegłym roku doszło do masowych protestów w trzech krajach regionu jednocześnie. Wszystkie zostały stłumione przez siły bezpieczeństwa. W Kazachstanie były to wydarzenia styczniowe, w Uzbekistanie zamieszki w Nukusie na tle niezadowolenia miejscowej ludności z zaproponowanych poprawek do konstytucji, w Tadżykistanie zamieszki w Górskim Badachszanie spowodowane zatrzymaniami i zabójstwami nieformalnych przywódców regionu.

Jeśli wziąć pod uwagę tylko kraje byłego ZSRS, to kraje państwa bałtyckie przodują w indeksie demokracji z wskaźnikiem w okolicach 5,68 – 6 punktów. A Azja Środkowa wraz z Rosją, Białorusią i Azerbejdżanem plasuje się na dole rankingu.  

Źródło: Fergana Agency

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium