27 października na wniosek 48 deputowanych Rady Najwyższej (głównie z ramienia prorosyjskiej „Platformy Opozycyjnej – Dla Życia”) Trybunał Konstytucyjny Ukrainy uznał za niezgodne z konstytucją niektóre przepisy antykorupcyjne. Orzeczenie TK oznaczało zniesienie obowiązku składania przez urzędników elektronicznych deklaracji majątkowych, pozbawienie Narodowej Agencji ds. Przeciwdziałania Korupcji uprawnień do sprawdzania i monitorowania trybu życia rządzących oraz zniosło odpowiedzialność karną sędziów, urzędników i deputowanych za składanie fałszywych oświadczeń.

Decyzja TK, większość składu którego, była powoływana jeszcze przez prezydenta Wiktora Janukowycza, wywołała falę krytyki ze strony polityków, ekspertów oraz opinii publicznej. Z kolei Unia Europejska ostrzegła, że taka decyzja może być podstawą do czasowego wstrzymania ruchu bezwizowego pomiędzy Ukrainą a UE.

W związku z decyzją Trybunału Konstytucyjnego prezydent Wołodymyr Zełenski 29 października zwołał pilne zamknięte posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony. Po posiedzeniu szef państwa nakazał Radzie Ministrów przywrócenie   dostępu do rejestru oświadczeń elektronicznych, a Radzie Najwyższej przyjęcie ustawy o sądownictwie konstytucyjnym na Ukrainie.

Po kilku godzinach dostęp do deklaracji elektronicznej urzędników został przywrócony, a prezydent skierował do Rady Najwyższej projekt ustawy, w której proponuje uznanie, że  decyzja Trybunału Konstytucyjnego z 27 października 2020 roku za  nie wywołuje skutków prawnych. Ponadto projekt postuluje powrót do poprzedniego prawa  „O przeciwdziałaniu korupcji” oraz artykułów Kodeksu Karnego, które obowiązywały przed orzeczeniem TK.

W drugim punkcie projektu ustawy wygasza się kadencję obecnego Trybunału Konstytucyjnego, który wydał skandaliczną decyzję. Problem w tym, że  Konstytucja Ukrainy nie przewiduje wygaśnięcia kadencji sędziów TK, gdyż jego skład można zmienić jedynie za zgodą samych sędziów.

Zdaniem przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego Ołeksandra Tupyckiego (którego na sędzię TK powołał jeszcze w 2013 roku Wiktor Janukowycz – red.), projekt ustawy Wołodymyra Zełenskiego nosi znamiona „konstytucyjnego zamachu stanu”.  Ponadto jeden z sędziów Trybunału Konstytucyjnego złożył rezygnację.

Oprócz tego, Państwowe Biuro Śledcze wszczęło postępowanie przygotowawcze  wobec przewodniczącego Trybunału Konstytucyjnego Ukrainy, w sprawie możliwej zdrady stanu.

Źródła: Zwierciadło Tygodnia, Ukraińska Prawda, NV

Opracowanie BIS – Biuletyn informacyjny Studium