Nowe dane dotyczące wydobycia gazu ziemnego w Uzbekistanie pogłębiają obawy władz o krótkoterminowe bezpieczeństwo energetyczne kraju. W 2022 roku wydobycie gazu spadło do 51,66 miliardów metrów sześciennych, czyli zmniejszyło się o 4,1%. Duży niedobór nie wróży dobrze szansom Uzbekistanu na osiągnięcie ambitnego celu, jakim jest zwiększenie wydobycia gazu do66 miliardów metrów sześciennych do 2030 roku. Taki wzrost ma zaspokoić rosnący popyt wewnętrzny, który według prognoz rządu podskoczy do końca dekady o prawie jedną piątą.

Trzeba dodać, że tegoroczna mroźna zima spowodowała przerwy w dostawie prądu w całym kraju, wywołując niezadowolenie opinii publicznej.

W związku z niedoborami gazu władze ogłosiły w grudniu, że całkowicie wstrzymały eksport, z którego większość trafia do Chin, aby przekierować dostawy do krajowych konsumentów.Gdy dane Pekinu pokazały, że Chiny nadal otrzymują gaz z Uzbekistanu, Taszkent zrzucił winę na rozbieżności w metodologii  statystyk. Statystyki pokazują, że w zeszłym roku Uzbekistan wyeksportował do Chin gaz o wartości 910,9 milionów dolarów. Chiny natomiast zgłosiły otrzymanie gazu na kwotę ponad 1 miliarda dolarów, czyli o 18% więcej. Taszkent twierdzi, że jest tozwiązane z tym, że w swoich statystykach Chiny uwzględniają gaz z Turkmenistanu, który przechodzi tranzytem przez Uzbekistan.

Rosja chce zarobić na rosnącym popycie zarówno w Uzbekistanie, jak i Kazachstanie (tam również w tym roku zabrakło gazu), ponieważ obecnie szuka nowych rynków zbytu. W zeszłym miesiącu zarówno Taszkent, jak i Astana podpisały wstępne umowy z rosyjskim Gazpromem, torujące drogę do eksportu gazu do obu krajów, w ilościach, które nie zostały jeszcze określone. Wywołało to kontrowersje wokół wpływów, jakie Rosja w związku z tym będzie mogła wywierać na kraje Azji Środkowej. Na jaw wyszło również, że Rosja prowadzi rozmowy z Kazachstanem w sprawie budowy gazociągu do Chin przez terytorium Kazachstanu.

W styczniu Taszkent starał się stłumić kontrowersje dotyczące rosyjskiej kontroli nad sektorem energetycznym zapewniając obywateli, że „nie ma zagrożenia oddania komukolwiek systemów transportu gazu ani naszej suwerenności”. Obawy spotęgowała  publikacja materiałuśledczego Radia Wolna Europa, w którym stwierdzono, że Rosja skorzystała na panującym w Uzbekistanienepotyzmie i braku przejrzystości w udzielaniu zamówień w sektorze energetycznym kraju. „Faworyzowani przedsiębiorcy z Uzbekistanu i Rosji przejęli kontrolę nad setkami pól gazowych i naftowych w kraju i otrzymali lukratywne przywileje budowlane, wiertnicze i eksportowe” – czytamy w publikacji. Taszkent próbował zaprzeczyć wielu stwierdzeniom dziennikarskiego raportu.

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium