Ambitny projekt kolejowy w Azji Środkowej stoi pod znakiem zapytania. Szef kirgiskiego rządu Akylbek Żaparow powiedział niedawno członkom parlamentu Kirgistanu, że aktualizacja oceny wykonalności linii kolejowej Chiny-Kirgistan-Uzbekistan jest prawie ukończona. Żaparow wskazał, że budowa linii kolejowej w  kirgiskiej części mogłaby rozpocząć się w 2024 roku, przyznał jednak, że nie zabezpieczono jeszcze środków na projekt. Kirgiski portal informacyjno-finansowy Akczabar, sugeruje, że entuzjazm Chin dla projektu może słabnąć w miarę, jak Pekin zmaga się z pogłębiającymi się wewnętrznymi problemami gospodarczymi, w tym lokalnym kryzysem zadłużeniowym i masowym bezrobociem wśród młodych osób. 

Kontrolowana przez państwo rosyjska agencja informacyjna TASS podaje, że w pierwszych 10 miesiącach 2023 roku Turkmenistan był głównym dostawcą gazu ziemnego do Chin. Jego eksport wyniósł 8,1 miliarda dolarów. Rosja zajęła drugie miejsce pod względem przychodów z eksportu gazu i zarobiła na sprzedaży do Chin 5,4 miliarda dolarów. Kazachstan zarobił 1,1 miliarda dolarów na eksporcie gazu, podczas gdy wartość całkowitego eksportu Uzbekistanu do Chin wyniosła 454,4 miliona dolarów. W swoim materiale TASS powoływał się na Generalną Administrację Celną Chin.

Chiny zamierzają zwiększyć obecność swojej  miękkiej siły w Uzbekistanie po tym, jak urzędnicy ds. edukacji obu krajów podpisali porozumienie w sprawie inicjacji lubańskich warsztatów (Luban Workshops) w Taszkiencie. Finansowane przez Chiny warsztaty skupiają się na szkoleniu zawodowym i promowaniu wymiany kulturalnej. Chiński portal informacyjny donosi, że nowe warsztaty powstaną przy Państwowym Uniwersytecie Transportu w Taszkencie i będą kształcić nowoczesnych inżynierów w dziedzinie zarządzania logistyką i technologii informatycznych. Chiny otworzyły swoje pierwsze środkowoazjatyckie warsztaty lubańskie w Tadżykistanie w 2022 roku. Planowane jest otwarcie dodatkowych warsztatów w instytucjach edukacyjnych w Kazachstanie i Kirgistanie. W skali globalnej Chiny uruchomiły ponad 16 warsztatów lubańskich, które w raporcie CGTN określono jako „wizytówkę Chin w dziedzinie edukacji zawodowej”. 

Pekin rozwija także edukację w Kirgistanie. Pod koniec listopada Kirgisko-Rosyjski Słowiański Uniwersytet w Biszkeku ogłosił ponowne otwarcie rozbudowanego centrum języka i kultury chińskiej. Podczas ceremonii wysłannik Chin do Kirgistanu Du Dewen powiedział, że oczekuje się, iż centrum wniesie ogromny wkład we wzmocnienie przyjaźni między Chinami a Kirgistanem. Tymczasem Państwowy Uniwersytet w Biszkeku obchodził 15. rocznicę obecności Instytutu Konfucjusza na terenie kampusu. Instytuty Konfucjusza to chińskie podmioty finansowane przez państwo, które sponsorują m.in. programy kulturalne na uniwersytetach na całym świecie. Są powszechnie postrzegane jako instrument chińskiej „soft Power”. 

Według funkcjonariuszy  rządowych Kazachstan zamierza rozbudować dwa węzły kolejowe w Altynkol i Dostyk, co potencjalnie umożliwi podwojenie ruchu towarowego w tych dwóch punktach między państwem Azji Środkowej a Chinami. Rozbudowa ma rozpocząć się w 2024 roku i potrwać dwa lata. Obecnie węzły te obsługują około 28 milionów ton towarowych przewozów kolejowych rocznie. Kazachstan i Chiny badają sposoby skrócenia czasu oczekiwania na lądowych przejściach granicznych. Komisja ds. dochodów państwa Ministerstwa Finansów Kazachstanu wprowadziła wydłużone godziny pracy na kilku przejściach granicznych. Przykładowo samochodowy punkt kontrolny Nur Żoły na chińskiej granicy będzie działał całą dobę, a pozostałe punkty kontrolne przejdą w tryb 12-godzinny. Komisja stwierdziła, że wdrożenie usługi kolejki elektronicznej Qoldau pomogło skrócić czas oczekiwania. Według Ministerstwa Transportu Kazachstanu na początku 2024 roku trzy chińskie linie lotnicze – Air China, China Southern Airlines i Loong Airlines – planują zwiększyć liczbę lotów i/lub otworzyć nowe trasy do Kazachstanu. China Southern Airlines chce obsługiwać trzy loty tygodniowo między Ałmaty a Pekinem. Loong Airlines chcą zwiększyć liczbę lotów na trasie Ałmaty–Hangzhou z trzech do czterech tygodniowo i rozważają opcje dotyczące nowych tras, w tym Astana–Hangzhou, Astana–Chengdu i Ałmaty–Chengdu. Tymczasem Air China rozważa zwiększenie liczby lotów z dwóch do trzech tygodniowo na trasie Astana–Xi’an–Pekin. 

Źródło: Eurasianet

Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium