3 stycznia w wieku 89 lat zmarł

prof. Adam Maldzis

wybitny krytyk literacki, historyk, pisarz, badacz polsko-białoruskich związków literackich i dziennikarz, laureat Nagrody Przeglądu Wschodniego im. Aleksandra Gieysztora (2005 r.).

Główne prace: Białorusko-polskie związki literackie w ostatnim trzydziestoleciu XIX w. (1964), Tworczaje pabracimstwa (1966), Padarożża u XIX stahoddzie (1969), Tradycyi polskaha aswietnictwa u biełoruskoj literatury XIX w. stahoddzi (1972); artykuły o W. Syrokomli i E. Orzeszkowej, reportaż o społ.-kult. stosunkach obu narodów.

Naukowo Adam Maldzis zajmował się przede wszystkim historią kultury i literatury białoruskiej od XVI do XIX wieku. Już w jego książce o białorusko-polskich związkach literackich z 1966 r. pt. „Twórcze pobratymstwo” pojawiło się wiele nowych faktów odkrytych w białoruskich i polskich archiwach, wiele świeżych idei, oryginalnych obserwacji badawczych.

W 1970 roku Adam Maldzis odnalazł w Polsce w Bibliotece Kurnickiej (Polska) rękopis wiersza w białoruskim języku potocznym, napisany przez ostatniego kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego Eugeniusza Chreptowicza w latach pięćdziesiątych XVIII wieku. Były tam też inne wiersze z tego okresu w języku białoruskim.

Badał także tradycje oświecenia w literaturze białoruskiej XIX wieku, pamiętniki z XVIII wieku, twórczość i działalność Franciszka Skaryny, historię rodzinnego Ostrowca. Wspólnie z litewską badaczką Almą Lapinskiene w swojej monografii po raz pierwszy pokazali wzajemne relacje literackie narodów białoruskiego i litewskiego od czasów najdawniejszych do współczesności.

Miał duży wkład w badaniu białorusko-polskich związków literackich. Jak wymienia Encyklopedia PWN, jego główne prace w tym kierunku to „Białorusko-polskie związki literackie w ostatnim trzydziestoleciu XIX w.” z 1964 r., „Tworczaje pabracimstwa” z 1966 r, „Padarożża u XIX stahoddzie” z 1969, „Tradycyi polskaha aswietnictwa u biełoruskoj literatury XIX w. stahoddzi” z 1972 r. oraz artykuły o Władysławie Syrokomli i Elizie Orzeszkowej, reportaż o społeczno-kulturalnych stosunkach obu narodów.

Oprócz dzieł naukowych Adam Maldzisa w swoim dorobku posiada także szereg dzieł literackich. Na przykład opowiadanie historyczne „Jesień w środku wiosny” o przywódcy powstania styczniowego na Białorusi i Litwie Wincentym Konstantym Kalinouskim.

Ponadto przeprowadził szereg badań w celu odnalezienia historycznych artefaktów, które zostały wywiezione z Białorusi. Między innymi szukał krzyża Eufrozyny Połockiej i podjął starania o powrót na Białoruś ikony Matki Bożej Jurawickiej, która obecnie znajduje się w Krakowie. Przyczynił się do międzynarodowego uhonorowania pierwszego białoruskiego drukarza i wybitnego humanisty Franciszka Skaryny i stał za powołaniem międzynarodowego komitetu organizacyjnego ds. jego kanonizacji.