Z okazji Jubileuszu 30-lecia Studium Europy Wschodniej

a także

90-lecia założenia Instytutu Naukowo-Badawczego Europy Wschodniej w Wilnie,
100-lecia założenia Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych i przedwojennych zainteresowań Wschodem

mamy ogromną przyjemność zaprosić Państwa na dwudniową, międzynarodową konferencję naukową

90-lecie polskich badań wschodnich – przeszłość, teraźniejszość, przyszłość

Podczas konferencji wybitni specjaliści – naukowcy, dyplomaci, badacze – omówią historię najważniejszych instytucji sowietologicznych w Polsce, zaprezentowane zostaną także wybrane książki wydane przez Studium Europy Wschodniej w ramach cyklu „30 tomów na 30-lecie”.

Konferencja odbędzie się w dniach 4-5 grudnia 2020 na platformie Google Meet, transmitowana będzie jednocześnie na naszym kanale YouTube.

Transmisja, dzień 1

Transmisja, dzień 2

Linki do konferencji:

Dzień 1, piątek – meet.google.com/cua-ktek-syj

Dzień 2, sobota – meet.google.com/fty-hjtp-ieu

PROGRAM

Dzień I (piątek, 4 grudnia)

meet.google.com/cua-ktek-syj

10.00 – 10.30 – Otwarcie konferencji

10.30 – 11.30 – Debata I

90-lecie Instytutu w Wilnie (INBEW)

11.45 – 12.45 – Debata II

100-lecie Związku Zbliżenia Narodów Odrodzonych i przedwojennych zainteresowań Wschodem

13.00 – 14.00 – Debata III

Sowietologia przedwojenna

14.15 – 15.15 – Debata IV

Podziemne zainteresowania Wschodem w okresie PRL

15.30 – 16.15 – prezentacja książki:

„История Советского Союза: Часть 1. Конец 30-ых-1953 гг, T.1,

Часть 2. История СССР и России 1953-1999., T.2”

Forma: publiczna dyskusja on-line z udziałem autora

16.15 – 17.00 – prezentacja czasopisma

WEER – Warsaw East European Review

Forma: publiczna dyskusja on-line z udziałem Redaktora Naczelnego

Dzień II (sobota, 5 grudnia)

meet.google.com/fty-hjtp-ieu

10.00 – 11.00 – Debata V

Polskie badania wschodnie po 1989

11.15 – 12.00 – prezentacja książki:

“Eastern Europe since 1989:

between loosened authoritarianism and unconsolidated democracy”

Forma: publiczna dyskusja on-line z udziałem autora

12.15 – 13.00 – prezentacja portalu:

„Białoruś 2020” – https://bialorus2020studium.pl/

Forma: publiczna dyskusja on-line z udziałem redaktorów

13.15 – 13.35 – prezentacja czasopisma:

Hadawik/Rocznik Studiów Białoruskich

Forma: publiczna dyskusja on-line z udziałem redaktora naczelnego

13.40 – 14.00 – prezentacja programu Studium Europy Wschodniej UW:

Program im. Konstantego Kalinowskiego 2020

14.15 – 15.00 – prezentacja książki:

Communism and its transformation in Europe and Russia

Forma: publiczna dyskusja on-line z udziałem autora

15.00 – 16.00 – Debata VI

30-lecie Studium Europy Wschodniej UW

16.10 – 16.40

*** Stacje Studium Europy Wschodniej UW ***

16.45 – 18.15

*** „Wideokonferencja z wykładowcami / absolwentami / współpracownikami / sojusznikami i przyjaciółmi Studium Europy Wschodniej UW” ***

Inspiracją dla powstania Studium były również badania sowietologiczne prowadzone po II wojnie światowej, które w sensie instytucjonalnym skupiały się wyłącznie na emigracji. Warto tu wspomnieć zwłaszcza o Instytucie Wschodnim „Reduta” w Londynie oraz założonym i prowadzonym przez Jerzego Giedroycia Instytucie Literackim w Maisons Laffitte we Francji.

Do podstaw, z których wyrosło Studium należy zaliczyć podziemny Instytut Europy Wschodniej, powołany jesienią 1983 r. (Jan Malicki we współpracy z Jerzym Chmielewskim, Stefanem Rakowskim i Jerzym Kumanieckim). Inicjatywa ta wszakże z powodu ogromnych trudności tworzenia w podziemiu regularnej instytucji naukowo-analitycznej, a zwłaszcza z przyczyny aresztowania swego inicjatora – na kilka lat została zatrzymana.

Organizacyjne i intelektualne korzenie Studium Europy Wschodniej tkwią w podziemnym piśmie „Obóz”, założonym w 1981 r. i redagowanym przez Jerzego Targalskiego oraz zmieniającą się nieco w różnych okresach lat 80-tych, ale zawsze dość niewielką grupę, składającą się z Andrzeja Ananicza, Kazimierza Stembrowicza, Marka Pernala, Wojciecha Maziarskiego, Jana Malickiego, Roberta Bogdańskiego, później także Leszka Hensla, Krzysztofa Dębnickiego, Jolanty Sierakowskiej-Dyndo, a także Grażyny i Iwancza Gyłybowów. „Obóz” od początku poświęcony był – zgodnie z podtytułem – “problemom narodów obozu komunistycznego”.

Po 1989 r. postanowiono rozszerzyć działalność “Obozu” w nowej formie – na poziomie akademickim, kontynuując w ten sposób zamiary podziemnego Instytutu Europy Wschodniej.

Dzięki życzliwości władz Instytutu Orientalistycznego, w 1990 r. zostało powołane, pod naukowym kierownictwem prof. Tadeusza Majdy, turkologa, Studium Problemów Narodowościowych Związku Radzieckiego i Europy Środkowo-Wschodniej. Inicjatorami powołania nowej jednostki byli Andrzej Ananicz i Jan Malicki, wsparci przez Tadeusza Majdę. Nieco później, już po rozpadzie ZSRR, podjęto decyzję o zmianie nazwy instytucji na Studium Europy Wschodniej i Azji Środkowej, a nieco później wreszcie na Studium Europy Wschodniej, która to nazwa obowiązuje do dziś.

Początkowo organizowane były tylko corocznie konwersatoria oraz cykle wykładów otwartych. Mimo trudnych pierwszych kilku lat, znaczenie uniwersyteckiej instytucji zajmującej się sprawami wschodnimi doceniali liczni wykładowcy o najbardziej znaczących nazwiskach, którzy decydowali się prowadzić wykłady i konwersatoria bez honorariów. Jednym z nich był prof. Marek Śliwiński, który jeszcze jako wykładowca Uniwersytetu w Genewie, jako pierwszy zaczął regularnie przyjeżdżać z wykładami do Studium.

Jednym z pierwszych, a kontynuowanych do dziś, regularnych przedsięwzięć Studium była utworzona w 1991 r. Wschodnia Szkoła Letnia – 3-tygodniowe, międzynarodowe seje naukowe, odbywające się corocznie w lipcu, przeznaczone dla młodych badaczy z krajów b. ZSRR, Europy Środkowej, jak również Europy Zachodniej i USA, zajmujących się historią i współczesnością obszaru postsowieckiego.

Ukoronowaniem wysiłków zespołu Studium było powołanie w 1998 r. magisterskich Specjalistycznych Studiów Wschodnich. Nieco później powstały „Podyplomowe Studia Wschodnie”, a od roku akad. 2012/2013 również licencjackie „Studia Wschodnie”.

Znaczącą formą aktywności Studium są konferencje naukowe poświęcone najważniejszym kwestiom regionu. Studium samodzielnie, bądź we współpracy wydaje czasopisma: „Obóz”, „Przegląd Wschodni”, „Pro Georgia”, „Nowy Prometeusz” i „Warsaw East European Rewiev”, redaguje tez internetowy „BIS – Biuletyn Informacyjny Studium”, poświęcony „sprawom wschodnim”. Studium jest koordynatorem licznych programów stypendialnych, m.in.: Programu Stypendialnego Rządu RP im. K. Kalinowskiego, Programu Stypendialnego Rządu RP dla Młodych Naukowców. Od 2006 r. w ramach Studium funkcjonuje również Stacja Kaukaska na Uniwersytecie Państwowym im. I. Dżawachiszwili w Tbilisi, mająca na celu wspierać kaukasko-polską współpracę naukową, a od 2015 r. działa również Stacja kijowska z siedzibą w Akademii Kijowsko-Mohylańskiej. W roku 2011 Studium udało się uruchomić magisterskie „Studia Wschodnie” na Ukrainie – w których uczestniczą studenci Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie, Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego w Iwanofrankowsku oraz Akademii Ostrogskiej.